नेपाल प्रहरीका अनुसार “व्यावसायिक आचरणविरुद्ध” गतिविधिमा संलग्न भएको आरोपमा एक महिनामा ४६ जना म्यादी प्रहरीमाथि कारबाही भइसकेको छ। राससकाे समाचार बिबिसीमा छापिएकाे छ ।
निर्वाचन सुरक्षा कायम गर्न ४० दिनको लागि एक लाख अस्थायी प्रहरी भर्ना लिइएको एक महिना पूरा भएको छ। तर म्यादी प्रहरीका कतिपय गतिविधिले उनीहरूलाई कारबाहीको भागिदार मात्रै बनाएको छैन, सामाजिक सञ्जालमा आलोचना र बहसको विषय समेत बनाएको छ।
नेपाल प्रहरीका अनुसार केही म्यादी प्रहरीमाथि फौजदारी अभियोगमा संलग्न भएको आरोपमा अनुसन्धान समेत चलिरहेको छ। नेपाल प्रहरीको जस्तै पोसाक लगाएर निर्वाचन सुरक्षामा खटिने अस्थायी प्रहरीका कतिपय गतिविधि सामाजिक सञ्जालमा भाइरल छन्। म्यादी प्रहरीको पोसाक अन्य व्यक्तिले लगाएर टिकटक बनाएका भिडिओ बाहिरिएपछि प्रहरीले संलग्नमाथि कारबाही गरिएको जनाएको छ।
नेपाल प्रहरीका अनुसार कतिपय स्थानमा म्यादी प्रहरीले मादक पदार्थ सेवन गरेर प्रहरी कर्मचारीहरूसँगै झगडा गरेका घटनाहरू पनि छन्। “मादक पदार्थ सेवन गर्ने, तालिमकै दौरानमा वा काममा पनि लापरबाही गरेर प्रहरी सङ्गठन र बर्दीकै बदनाम गर्ने प्रकृतिका कामहरू गरेको अवस्थामा चाहिँ उनीहरूको नियुक्ति खारेज गरेको अवस्था हो,” नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विष्णुकुमार केसीले भने।
बिहीवारसम्मको विवरण अनुसार प्रदेश नम्बर १ र गण्डकी प्रदेशबाहेक सबै प्रदेशमा म्यादी प्रहरीमाथि कारबाही वा नियुक्ति बदरका घटना भएका छन्। मधेस प्रदेशमा कर्तव्यपालनमा लापरबाही गरेको अभियोगमा एक जना म्यादी प्रहरी कारबाहीमा परेका छन्। सबैभन्दा धेरै बाग्मती प्रदेशमा १८ जना म्यादी प्रहरीले विभिन्न अभियोगमा जागिर गुमाएका छन्। जसमध्ये कतिपय जागिर छोडेर भाग्नेहरू पनि छन्।
कर्णाली प्रदेशमा विभिन्न कसुरमा संलग्न भएका कारण १२ जना म्यादी प्रहरीले जागिर गुमाएका छन्। सुदूर पश्चिम प्रदेशमा पनि मादक पदार्थ सेवन गरेका कारण सात जना म्यादी प्रहरीको जागिर गएको छ। लुम्बिनी प्रदेशमा मादक पदार्थ सेवन गरेर प्रहरी कर्मचारीहरूसँग झगडा गरेको र खटाइएको ठाउँमा नगएको पाइएपछि सात जना म्यादी प्रहरीमाथि कारबाही भएको प्रहरी प्रधान कार्यालयले जनाएको छ।
काठमाण्डूमा एक जना म्यादी प्रहरीमाथि बलात्कारको उजुरी परेपछि प्रहरीले हिरासतमा लिएर अनुसन्धान गरिरहेको विवरणहरू आएका छन्। म्यादी प्रहरीले कस्तो आचरण पालना गर्नुपर्छ ।निर्वाचन आचारसंहिता अनुसार सरकारी सेवामा कार्यरत कुनै पनि व्यक्तिले कुनै दल वा उम्मेदवारको पक्षमा प्रचार प्रसार गर्न नपाउने व्यवस्था छ।
प्रहरी प्रवक्ता केसीले म्यादी प्रहरीले पनि नेपाल प्रहरीमा आबद्ध व्यक्तिहरू सरह व्यावसायिक आचरण पालना गर्नुपर्ने नियम रहेको बताए।
“एउटा म्यादी प्रहरी भनेको ४० दिनसम्म एउटा प्रहरी कर्मचारीले पालना गर्नुपर्ने सबै आचरण विधि, विधान र आचरण पालना गर्ने गरी राज्यले नियुक्ति गरेको हो।
त्यस कारणले उहाँहरूले उक्त अवधिभर प्रहरीकै अनुशासन, आचरण र कानुनी कर्तव्य पालना गर्नुपर्छ,” उनले भने। आचरण पालना नगरेको अवस्थामा प्रहरीले उनीहरूलाई सेवाबाट हटाउने कारबाही हुने प्रवक्ता केसीले बताए। “पालना नगरेको अवस्थामा उहाँहरूलाई जागिरबाट हटाइन्छ। अपराधमा संलग्न भएको अवस्थामा मुद्दा दर्ता गरेर कारबाही हुन्छ,” उनले भने।
भिडियाेमा हेर्नुहाेस्ः
कति हुन्छ सुविधा
प्रहरी प्रधान कार्यालयले तोकेको सुविधा अनुसार म्यादी प्रहरीले पोसाक खर्चसहित ४० दिनको एकमुष्ट ४४,४४० रुपैयाँ पाउँछन्। प्रहरीका अनुसार स्थानीय तह निर्वाचन प्रयोजनका लागि देशभर एक लाख जना म्यादी प्रहरी भर्ना गरिएका छन्।
साधारण लेखपढ गर्न जान्ने १८ वर्ष उमेर पूरा भएर ५४ वर्ष ननाघेको नेपाली नागरिक म्यादी प्रहरीमा भर्ना हुन पाउने मापदण्ड तोकिएको थियो। म्यादी प्रहरीका लागि अधिकांश स्थानमा माग गरिएको सङ्ख्याभन्दा धेरै बढी आवेदन परेको थियो। काठमाण्डू उपत्यकामा माग गरिएकोभन्दा चार गुणा बढीले आवेदन दिएका थिए।
कहाँ खटाइन्छन्
नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता केसीका अनुसार म्यादी प्रहरीलाई निर्वाचनको सुरक्षामा प्रहरीको सहयोगीको रूपमा खटाइने व्यवस्था मिलाइएको छ। “उनीहरूलाई भर्ना गरेर नेपाल सरकारले तलब दिन सुरु गरेपछि यत्तिकै राख्नु त भएन त्यस कारणले प्रहरी कार्यालयहरूले अन्य प्रहरी कर्मचारीहरूसँगै ड्युटीमा खटाउने गरेका छन्,” उनले भने।
म्यादी प्रहरीलाई भीड व्यवस्थापन, नियमित सुरक्षा व्यवस्थापन र प्रहरी चेकजाँच लगायतका नियमित काममा खटाउने गरिएको छ। चालिस दिनको लागि नियुक्ति गरिएका कारण चुनावको दिन काममा लगाउनुअघि ऊनीहरूलाई नियमित काममा लगाउने गरिएको केसीले बताए।
उच्छृङ्खल व्यवहारको मनोसामाजिक कारण
अधिकांश कारबाहीमा परेका म्यादी प्रहरीहरू युवा उमेरका छन्।”केटाकेटीले दसैँमा नयाँ लुगा लगाउँदा रमाइलो मानेजस्तै उनीहरूलाई पनि प्रहरीको नयाँ लुगा लगाउँदा के-के न भएजस्तो हुन्छ,” प्रहरी प्रवक्ता केसीले भने।
मनोविद् गङ्गा पाठक म्यादी प्रहरीहरू विभिन्न घटनामा संलग्न हुनुमा मनोसामाजिक कारण रहेको बताउँछिन्। “उनीहरूको मानसिकता नै के-के न भए जस्तो हुने भयो। अर्को उनीहरू व्यवसायिक रूपमा जिम्मेवार नभएका कारण यस्तो भएको हो,” उनले भनिन्।
“प्रहरीमा त तालिममा नै कति धेरै कुरा उनीहरूलाई सिकाएको हुन्छ। शारीरिक, मानसिक, सामाजिक र व्यावसायिक रूपमा कति जिम्मेवार हुनुपर्छ भन्ने कुरा सिकाएको हुन्छ।”
“तर यो त नामै म्यादी प्रहरी। उनीहरूलाई जागिरको सुरक्षा पनि भएन र व्यावसायिक आचरण पनि बस्न सकेनन्।”यस्ता घटनाहरू कम गर्न उनीहरूलाई व्यावसायिक मर्यादा र आचरणबारे धेरै जानकारी र तालिम दिइनुपर्ने मनोविद् पाठक बताउँछिन्। “उनीहरूलाई छोटो तालिम दिइने भए पनि व्यावसायिक आचरणबारे पनि धेरै कुरा सिकाइनुपर्छ,” पाठकले भनिन्।
आफ्नो प्रतिक्रिया दिनुहोस् !